1909-1918 yılları arasında hüküm süren Osmanlı padişahıdır. 2 Kasım
1844'de İstanbul'da, Sultan Abdulmecid'in oğlu olarak doğdu. Annesi Gülcemal
Kadınefendi idi. Babasının yenilikçi düşünceleri ile yetişti. Sarayda özel
eğitim gördü. Arapça, Farsça ve İslam ilimleri öğrendi. Mevleviliği benimsedi.
Ağabeyi II. Abdülhamid'in tahta çıkmasıyla veliaht ilan edildi. 31 Mart olayından
sonra tahtan indirilen Abdülhamid'in yerine geçti.
27 Nisan 1909'da, 65 yaşında iken padişah olan Mehmet Reşat'ın saltanatının ilk
dönaminde Doğu Anadolu'da ayaklanmalar çıktı. V. Mehmet, olayları yatıştırmak ve
siyasal birliği korumak amacıyla Rumeli'de bir geziye çıktı. Bu sırada Arap
ülkelerinde de bağımsızlık hareketleri baş göstermeye başlamıştı. Bu
karışıklıklardan yararlanan İtalya, 1911'de Trablusgarp ve Bingazi'ye asker
çıkardı. Ardından 1912'de, 12 adayı işgal etti. V. Mehmet'in savaşı önleme
çabaları sonuç vermedi. Trablusgarp savaşı olarak bilinen Osmanlı İtalyan
Savaşına son veren Uşi (Ouchy) Antlaşması ile 15 Ekim 1912'de Trablusgarp ve Bingazi
İtalya'ya bırakıldı.
V. Mehmet, 23 Ocak 1913'deki Babıali baskınından sonra, devlet yönetimindeki tüm
denetimini yitirdi. Bu tarihten sonra devlet yönetimi tamamen Enver Paşa ve Talat
Paşa'nın eline geçti. 1909 Kanuni Esasi değişikliklerinden sonra Meşruti bir kimlik
kazanan Osmanlı Devletinde, V. Mehmet, parlamento, monarşi kurum ve kurallarına
genellikle saygılı davrandı. Bu yeni düzenin sonucu, sorumlukları dolayısıyla da
yetkisi bulunmayan simgesel bir devlet başkanı oldu. İttihat ve Terakki Fıkrasının,
özelikle 1913'den sonra, Heyeti Mebusan ve Hükümetin en yetkili gücü haline
gelmesinde V Mehmet'in payı büyüktür. V. Mehmet Reşat, 3 Temmuz 1918 yılında
İstanbul'da öldü.
|
 |